Illustraties: BERNET RAGETLI
Terminale zorg
Dit gaat over de zorg die patiënten krijgen in de laatste drie maanden van hun leven. De zorg staat in het teken van afscheid nemen en pijn en ongemakken tegengaan. Er zijn veel overeenkomsten met palliatieve zorg*, alleen kan die jaren duren.
Tuchtcollege
Als er iets misgaat in de zorg, is het mogelijk daarover een klacht in te dienen bij een van de Regionale Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg (RTG). Beroep is mogelijk bij het Centraal Tuchtcollege in Den Haag. De tuchtcolleges kunnen zorgverleners onder meer beboeten of zelfs uit hun beroep ontzeggen.
Als we het hebben over het (zelfgekozen) levenseinde, komen er allerlei termen en organisaties voorbij. Tijd voor een overzicht. Staat er een sterretje bij een woord, dan staat dat eveneens in dit overzicht. • Martien Versteegh
Advanced Care Planning (ACP)
Het doel van acp is te komen tot passende zorg, in overleg tussen behandelaar en patiënt. Zorg die aansluit bij wat de patiënt belangrijk vindt in het leven en qua zorg en mogelijke behandelingen. Het is een document dat op ieder moment aangepast kan worden, bijvoorbeeld als een wens verandert of er een nieuwe behandeling in beeld komt.
Behandelverbod
Een behandelverbod is een schriftelijke wilsverklaring* waarin u kunt aangeven onder welke omstandigheden u niet meer behandeld wilt worden. Een zorgverlener is verplicht deze wensen te honoreren. U kunt bijvoorbeeld aangeven dat u geen behandeling meer wilt als u permanent afhankelijk wordt van zorg. Het gaat erom uzelf de vraag te stellen in welke situatie u liever zou overlijden dan overleven. Heeft u een behandelverbod? Dan mag de arts u wel zorg en medicijnen verstrekken die pijn en ongemak verminderen, tenzij u heeft aangegeven ook dat niet te willen natuurlijk.
Zorgvuldigheidseisen
Om euthanasie* te mogen verlenen moet de arts: 1) ervan overtuigd zijn dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt; 2) ervan overtuigd zijn dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden; 3) de patiënt informeren over de situatie waarin hij zich bevindt en over de vooruitzichten; 4) met de patiënt tot de overtuiging komen dat er voor de situatie geen redelijke andere oplossing is; 5) ten minste één andere, onafhankelijke arts raadplegen, die de patiënt ziet en schriftelijk zijn oordeel geeft over de eerste vier punten; 6) de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding op medisch zorgvuldige wijze uitvoeren.
Wilsverklaring
In een schriftelijke wilsverklaring staat wat u wilt dat er op medisch gebied met u gebeurt rond uw levenseinde. Zo’n verklaring is belangrijk als u uw wens door ziekte of een ongeluk niet meer kunt uiten. De NVVE* heeft drie schriftelijke wilsverklaringen: een euthanasieverzoek*, een behandelverbod* en een volmacht*. U hoeft hiermee niet naar een notaris. Belangrijk is wel dat u de schriftelijke wilsverklaringen regelmatig bespreekt met uw huisarts en uw naasten, zodat zij weten wat uw wensen zijn.
Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl)
Deze wet wordt ook wel de euthanasiewet genoemd. Op 28 november 2000 is de wet in de Tweede Kamer aangenomen, op 10 april 2001 door de Eerste en op 1 april 2002 trad de wet in werking. Vanaf dat moment zijn artsen die euthanasie* of hulp bij zelfdoding* verlenen niet meer strafbaar, mits ze zich aan de zorgvuldigheidseisen* houden.
Wilsbekwaam
Hier kunnen we hele artikelen aan wijden. Belangrijk om te weten is dat een arts bij een euthanasieverzoek altijd zal kijken naar wilsbekwaamheid wat betreft die specifieke wens. Iemand kan niet meer weten wat hij wil eten, maar wel duidelijk een doodswens hebben. Is iemand niet meer wilsbekwaam, dan kán een arts euthanasie* verlenen op basis van een wilsverklaring*. In de praktijk komt dit niet vaak voor.
(Middel) X
In september 2017 maakte de Coöperatie Laatste Wil* bekend een middel te hebben gevonden waarmee mensen op een humane manier een einde aan hun leven zouden kunnen maken. Ze noemden het: Middel X. Het is een product dat in de groothandel te koop is. Tegenwoordig wordt het niet meer aan particulieren geleverd. Of het middel daadwerkelijk zorgt voor een pijnloze, waardige dood is niet met zekerheid te zeggen.
Volmacht
In een schriftelijke volmacht leg je vast wie jou mag vertegenwoordigen als je zelf geen medische beslissingen meer kunt nemen.
Voltooid leven
Deze term wordt gebruikt om aan te duiden dat iemand klaar is met het leven zonder dat dit komt door een onderliggende ziekte.
Versterven
‘Mensen sterven niet omdat ze niet meer eten, mensen eten niet meer omdat ze het aan sterven zijn.’ En dan heeft de voorzitter van de Vlaamse Federatie voor Palliatieve zorg Johan Menten het dus over versterven. Kiest iemand er bewust voor om niet meer te eten en te drinken, dan spreken we over STED*.
Stervensbegeleider
Een stervensbegeleider kan helpen bij het regelen van praktische zaken, van ontspannende massages tot het opmaken van een testament, maar kan ook emotionele begeleiding geven.
Suïcide
Er is sprake van suïcide wanneer iemand opzettelijk een einde aan zijn leven maakt. Het wordt ook zelfmoord genoemd, maar de NVVE* kiest in haar communicatie voor de term ‘zelfdoding’. Zelfdoding, of een poging daartoe zijn niet strafbaar, er hulp aan verlenen wel.
Stapeling ouderdomsklachten
Euthanasie* enkel op basis van een voltooid leven* is niet toegestaan bij wet. Maar een stapeling van ouderdomsklachten kan wel leiden tot uitzichtloos en ondraaglijk lijden, wat euthanasie eventueel mogelijk maakt.
STED (stoppen met eten en drinken)
Om het moment van overlijden te bespoedigen is het mogelijk te stoppen met eten en drinken (STED). Voor een gezond en sterk iemand is dit geen verstandige route, maar voor iemand met een zeer zwakke conditie kan het een optie zijn. Zorgvuldige begeleiding is van groot belang, bij voorkeur door een (huis)arts.
SCEN-arts
SCEN staat voor Steun en Consultatie Euthanasie Nederland. Een van de zorgvuldigheidseisen* voor euthanasie* is de eis dat de arts die de euthanasie gaat uitvoeren, een onafhankelijk arts moet raadplegen. Daarvoor kan een SCEN-arts worden ingeschakeld. Het advies van deze arts is weliswaar niet bindend, maar wordt in de praktijk zwaar meegewogen in de beslissing.
Schouwarts
Een schouwarts stelt vast of iemand is overleden. In de meeste gevallen is dit een taak van de behandelende arts. Is er sprake van euthanasie*, dan komt er een gemeentelijke schouwarts die kijkt of alles naar behoren is verlopen. Deze schouwarts stuurt ook de benodigde documenten naar de RTE*.
Palliatieve sedatie
Het doel van palliatieve sedatie is het bewustzijn van de patiënt verlagen, zodat het lijden wordt verlicht. Dit mag alleen als er geen andere manier meer is om dat te bereiken en als de levensverwachting van de patiënt minder dan twee weken is. Palliatieve sedatie is, in tegenstelling tot euthanasie*, wél een recht en valt, eveneens in tegenstelling tot euthanasie, onder normaal medisch handelen.
Palliatieve zorg
Van palliatieve zorg is sprake vanaf het moment dat iemand te horen krijgt niet meer te zullen genezen. Het doel van palliatieve zorg is een zo goed mogelijke kwaliteit van leven.
Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE’s)
De vijf regionale toetsingscommissies toetsen of een arts zich bij het verlenen van euthanasie* of tijdens hulp bij zelfdoding* aan de zorgvuldigheidseisen* heeft gehouden. Is dat niet het geval, dan kan vervolging plaatsvinden op last van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (medisch tuchtrecht) en/of het OM (strafrecht).
Orgaandonatie en euthanasie
Vaak wordt gedacht dat orgaandonatie na euthanasie niet mogelijk is, maar voor een kleine groep mensen is het wel degelijk een optie. Een hart doneren kan (nog) niet, maar soms is het mogelijk om bijvoorbeeld nieren of longen te doneren. Een arts mag er overigens niet over beginnen, omdat dat mogelijk druk zou leggen op een patiënt.
NVVE
Deze hoeven we niet uit te leggen toch? Maar voor de volledigheid: de NVVE is in 1973 opgericht als Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie om euthanasie* in Nederland mogelijk te maken. Toen de euthanasiewet in 2002 van kracht werd, veranderde de vereniging haar ambitie en later ook haar naam in Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde. Ze strijdt ervoor om alle mogelijkheden voor een waardig levenseinde voor iedereen bereikbaar maken. De NVVE is inmiddels uitgegroeid tot een gerespecteerde en veel geraadpleegde vereniging met ruim 173.000 leden. Ze ontvangt geen subsidies en is voor inkomsten afhankelijk van contributie, erfenissen en schenkingen.
Niet-reanimerenpenning (NRP)
Met deze penning geeft u aan dat u niet gereanimeerd wilt worden, het is dus een behandelverbod*. De penning zorgt ervoor dat een hulpverlener onmiddellijk van uw wens op de hoogte is, want bij reanimeren telt elke seconde. De penning is bedacht door de NVVE* en was daar ook te bestellen, maar tegenwoordig kan dat alleen via de Patiëntenfederatie Nederland.
Natuurlijke dood
Het onderscheid tussen een natuurlijke en een niet-natuurlijke dood is niet zo helder als je zou verwachten. Als het gaat om een ongeluk, moord of zelfdoding is er altijd sprake van een niet-natuurlijke dood. Hebben we het over euthanasie*, dan zijn de meningen daarover blijkbaar verdeeld. Volgens artsenfederatie KNMG worden euthanasie en hulp bij zelfdoding* als een niet-natuurlijke dood beschouwd.
Levenstestament
Hierin kunt u vastleggen wie uw financiële, persoonlijke en medische zaken mag regelen als u dat zelf niet meer kunt. Dit moet bij een notaris worden vastgelegd en daar zijn kosten aan verbonden. Wilt u enkel uw medische wensen vastleggen, dan is een levenstestament niet nodig en volstaat een door uzelf opgesteld document. U kunt daarvoor ook de wilsverklaringen* van de NVVE* gebruiken.
Levenseindebegeleider
Dit zijn professionals die op grond van het wetsvoorstel Voltooid Leven van Pia Dijkstra van D66 oude mensen mogen bijstaan bij hun zelfgekozen levenseinde. Het wetsvoorstel is nog niet behandeld en een opleiding tot levenseindebegeleider is er nog niet. Overigens bestaat er wel een opleiding tot stervensbegeleider*.
Laatstewilpil
De laatstewilpil, ook wel de ‘pil van Drion’ genoemd, is een humaan en veilig middel dat mensen zouden mogen nemen wanneer ze menen dat hun leven voltooid is. Hoewel de middelen wel bestaan, zijn ze op dit moment niet vrij toegankelijk. De Nederlandse rechtsgeleerde Huib Drion kwam in 1991 met het voorstel zo’n pil beschikbaar te stellen aan mensen vanaf 75 jaar, zodat ze op een zelfgekozen tijdstip uit het leven zouden kunnen stappen.
Euthanasie
Het woord euthanasie komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘goede dood’. Euthanasie verlenen is strafbaar, tenzij het door een arts wordt gedaan en deze voldoet aan de zorgvuldigheidseisen*. In dat geval mág een arts het leven beëindigen van een patiënt die daarom verzoekt, hij is dat echter nooit verplicht.
Euthanasieverzoek
Met een schriftelijk eutha-nasieverzoek kunt u aangeven onder welke omstandigheden u euthanasie* wenst. Deze wilsverklaring* wordt relevant op het moment dat u niet meer in staat bent uw wens te uiten. Het zorgt ervoor dat familie en de arts weten wanneer er in uw ogen sprake is van ondraaglijk lijden.
Expertisecentrum Euthanasie
Expertisecentrum Euthanasie, voorheen de Levenseindekliniek, begeleidt artsen bij euthanasie-trajecten van hun patiënten en geeft euthanasie aan mensen die bij hun eigen behandelaar niet terechtkunnen. Het plan voor de kliniek werd bedacht door de NVVE*. Een echte kliniek waar mensen terechtkunnen om te overlijden, werd het nooit, omdat mensen het liefst thuis wilden overlijden.
De Einder
Stichting de Einder strijdt voor het legaal beschikbaar maken van de pil van Drion, maar in tegenstelling tot de CLW* bieden haar consulenten ook begeleiding.
Hulp bij zelfdoding
Als de patiënt het dodelijke medicijn zelf inneemt en het niet laat toedienen door de arts, is er officieel sprake van ‘hulp bij zelfdoding’ in plaats van euthanasie*. In de volksmond wordt in beide gevallen vaak over euthanasie gesproken. Uiteraard gelden voor hulp bij zelfdoding dezelfde zorgvuldigheidseisen*. Voldoet een arts daar niet aan of verleent iemand anders dan een arts hulp bij een zelfdoding, zoals Albert Heringa bij zijn 99-jarige moeder deed, dan is het strafbaar. De NVVE* meent dat daar verandering in moet komen. Wie niet afhankelijk wil zijn van de medewerking van een arts, maar kiest voor een waardige dood in eigen regie, zou openlijk steun van zijn omgeving moeten kunnen vragen en ontvangen.
Levenstestament
Hierin kunt u vastleggen wie uw financiële, persoonlijke en medische zaken mag regelen als u dat zelf niet meer kunt. Dit moet bij een notaris worden vastgelegd en daar zijn kosten aan verbonden. Wilt u enkel uw medische wensen vastleggen, dan is een levenstestament niet nodig en volstaat een door uzelf opgesteld document. U kunt daarvoor ook de wilsverklaringen* van de NVVE* gebruiken.
Levenseindebegeleider
Dit zijn professionals die op grond van het wetsvoorstel Voltooid Leven van Pia Dijkstra van D66 oude mensen mogen bijstaan bij hun zelfgekozen levenseinde. Het wetsvoorstel is nog niet behandeld en een opleiding tot levenseindebegeleider is er nog niet. Overigens bestaat er wel een opleiding tot stervensbegeleider*.
Laatstewilpil
De laatstewilpil, ook wel de ‘pil van Drion’ genoemd, is een humaan en veilig middel dat mensen zouden mogen nemen wanneer ze menen dat hun leven voltooid is. Hoewel de middelen wel bestaan, zijn ze op dit moment niet vrij toegankelijk. De Nederlandse rechtsgeleerde Huib Drion kwam in 1991 met het voorstel zo’n pil beschikbaar te stellen aan mensen vanaf 75 jaar, zodat ze op een zelfgekozen tijdstip uit het leven zouden kunnen stappen.
Als we het hebben over het (zelfgekozen) levenseinde, komen er allerlei termen en organisaties voorbij. Tijd voor een overzicht. Staat er een sterretje bij een woord, dan staat dat eveneens in dit overzicht. • Martien Versteegh
Advanced Care Planning (ACP)
Het doel van acp is te komen tot passende zorg, in overleg tussen behandelaar en patiënt. Zorg die aansluit bij wat de patiënt belangrijk vindt in het leven en qua zorg en mogelijke behandelingen. Het is een document dat op ieder moment aangepast kan worden, bijvoorbeeld als een wens verandert of er een nieuwe behandeling in beeld komt.
Behandelverbod
Een behandelverbod is een schriftelijke wilsverklaring* waarin u kunt aangeven onder welke omstandigheden u niet meer behandeld wilt worden. Een zorgverlener is verplicht deze wensen te honoreren. U kunt bijvoorbeeld aangeven dat u geen behandeling meer wilt als u permanent afhankelijk wordt van zorg. Het gaat erom uzelf de vraag te stellen in welke situatie u liever zou overlijden dan overleven. Heeft u een behandelverbod? Dan mag de arts u wel zorg en medicijnen verstrekken die pijn en ongemak verminderen, tenzij u heeft aangegeven ook dat niet te willen natuurlijk.
De Einder
Stichting de Einder strijdt voor het legaal beschikbaar maken van de pil van Drion, maar in tegenstelling tot de CLW* bieden haar consulenten ook begeleiding.
Euthanasie
Het woord euthanasie komt uit het Grieks en betekent letterlijk ‘goede dood’. Euthanasie verlenen is strafbaar, tenzij het door een arts wordt gedaan en deze voldoet aan de zorgvuldigheidseisen*. In dat geval mág een arts het leven beëindigen van een patiënt die daarom verzoekt, hij is dat echter nooit verplicht.
Euthanasieverzoek
Met een schriftelijk eutha-nasieverzoek kunt u aangeven onder welke omstandigheden u euthanasie* wenst. Deze wilsverklaring* wordt relevant op het moment dat u niet meer in staat bent uw wens te uiten. Het zorgt ervoor dat familie en de arts weten wanneer er in uw ogen sprake is van ondraaglijk lijden.
Expertisecentrum Euthanasie
Expertisecentrum Euthanasie, voorheen de Levenseindekliniek, begeleidt artsen bij euthanasie-trajecten van hun patiënten en geeft euthanasie aan mensen die bij hun eigen behandelaar niet terechtkunnen. Het plan voor de kliniek werd bedacht door de NVVE*. Een echte kliniek waar mensen terechtkunnen om te overlijden, werd het nooit, omdat mensen het liefst thuis wilden overlijden.
Hulp bij zelfdoding
Als de patiënt het dodelijke medicijn zelf inneemt en het niet laat toedienen door de arts, is er officieel sprake van ‘hulp bij zelfdoding’ in plaats van euthanasie*. In de volksmond wordt in beide gevallen vaak over euthanasie gesproken. Uiteraard gelden voor hulp bij zelfdoding dezelfde zorgvuldigheidseisen*. Voldoet een arts daar niet aan of verleent iemand anders dan een arts hulp bij een zelfdoding, zoals Albert Heringa bij zijn 99-jarige moeder deed, dan is het strafbaar. De NVVE* meent dat daar verandering in moet komen. Wie niet afhankelijk wil zijn van de medewerking van een arts, maar kiest voor een waardige dood in eigen regie, zou openlijk steun van zijn omgeving moeten kunnen vragen en ontvangen.
NVVE
Deze hoeven we niet uit te leggen toch? Maar voor de volledigheid: de NVVE is in 1973 opgericht als Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie om euthanasie* in Nederland mogelijk te maken. Toen de euthanasiewet in 2002 van kracht werd, veranderde de vereniging haar ambitie en later ook haar naam in Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde. Ze strijdt ervoor om alle mogelijkheden voor een waardig levenseinde voor iedereen bereikbaar maken. De NVVE is inmiddels uitgegroeid tot een gerespecteerde en veel geraadpleegde vereniging met ruim 173.000 leden. Ze ontvangt geen subsidies en is voor inkomsten afhankelijk van contributie, erfenissen en schenkingen.
Niet-reanimerenpenning (NRP)
Met deze penning geeft u aan dat u niet gereanimeerd wilt worden, het is dus een behandelverbod*. De penning zorgt ervoor dat een hulpverlener onmiddellijk van uw wens op de hoogte is, want bij reanimeren telt elke seconde. De penning is bedacht door de NVVE* en was daar ook te bestellen, maar tegenwoordig kan dat alleen via de Patiëntenfederatie Nederland.
Natuurlijke dood
Het onderscheid tussen een natuurlijke en een niet-natuurlijke dood is niet zo helder als je zou verwachten. Als het gaat om een ongeluk, moord of zelfdoding is er altijd sprake van een niet-natuurlijke dood. Hebben we het over euthanasie*, dan zijn de meningen daarover blijkbaar verdeeld. Volgens artsenfederatie KNMG worden euthanasie en hulp bij zelfdoding* als een niet-natuurlijke dood beschouwd.
Zorgvuldigheidseisen
Om euthanasie* te mogen verlenen moet de arts: 1) ervan overtuigd zijn dat er sprake is van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt; 2) ervan overtuigd zijn dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden; 3) de patiënt informeren over de situatie waarin hij zich bevindt en over de vooruitzichten; 4) met de patiënt tot de overtuiging komen dat er voor de situatie geen redelijke andere oplossing is; 5) ten minste één andere, onafhankelijke arts raadplegen, die de patiënt ziet en schriftelijk zijn oordeel geeft over de eerste vier punten; 6) de levensbeëindiging of hulp bij zelfdoding op medisch zorgvuldige wijze uitvoeren.
Orgaandonatie en euthanasie
Vaak wordt gedacht dat orgaandonatie na euthanasie niet mogelijk is, maar voor een kleine groep mensen is het wel degelijk een optie. Een hart doneren kan (nog) niet, maar soms is het mogelijk om bijvoorbeeld nieren of longen te doneren. Een arts mag er overigens niet over beginnen, omdat dat mogelijk druk zou leggen op een patiënt.
Palliatieve sedatie
Het doel van palliatieve sedatie is het bewustzijn van de patiënt verlagen, zodat het lijden wordt verlicht. Dit mag alleen als er geen andere manier meer is om dat te bereiken en als de levensverwachting van de patiënt minder dan twee weken is. Palliatieve sedatie is, in tegenstelling tot euthanasie*, wél een recht en valt, eveneens in tegenstelling tot euthanasie, onder normaal medisch handelen.
Palliatieve zorg
Van palliatieve zorg is sprake vanaf het moment dat iemand te horen krijgt niet meer te zullen genezen. Het doel van palliatieve zorg is een zo goed mogelijke kwaliteit van leven.
Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE’s)
De vijf regionale toetsingscommissies toetsen of een arts zich bij het verlenen van euthanasie* of tijdens hulp bij zelfdoding* aan de zorgvuldigheidseisen* heeft gehouden. Is dat niet het geval, dan kan vervolging plaatsvinden op last van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (medisch tuchtrecht) en/of het OM (strafrecht).
Stervensbegeleider
Een stervensbegeleider kan helpen bij het regelen van praktische zaken, van ontspannende massages tot het opmaken van een testament, maar kan ook emotionele begeleiding geven.
Suïcide
Er is sprake van suïcide wanneer iemand opzettelijk een einde aan zijn leven maakt. Het wordt ook zelfmoord genoemd, maar de NVVE* kiest in haar communicatie voor de term ‘zelfdoding’. Zelfdoding, of een poging daartoe zijn niet strafbaar, er hulp aan verlenen wel.
Stapeling ouderdomsklachten
Euthanasie* enkel op basis van een voltooid leven* is niet toegestaan bij wet. Maar een stapeling van ouderdomsklachten kan wel leiden tot uitzichtloos en ondraaglijk lijden, wat euthanasie eventueel mogelijk maakt.
STED (stoppen met eten en drinken)
Om het moment van overlijden te bespoedigen is het mogelijk te stoppen met eten en drinken (STED). Voor een gezond en sterk iemand is dit geen verstandige route, maar voor iemand met een zeer zwakke conditie kan het een optie zijn. Zorgvuldige begeleiding is van groot belang, bij voorkeur door een (huis)arts.
SCEN-arts
SCEN staat voor Steun en Consultatie Euthanasie Nederland. Een van de zorgvuldigheidseisen* voor euthanasie* is de eis dat de arts die de euthanasie gaat uitvoeren, een onafhankelijk arts moet raadplegen. Daarvoor kan een SCEN-arts worden ingeschakeld. Het advies van deze arts is weliswaar niet bindend, maar wordt in de praktijk zwaar meegewogen in de beslissing.
Schouwarts
Een schouwarts stelt vast of iemand is overleden. In de meeste gevallen is dit een taak van de behandelende arts. Is er sprake van euthanasie*, dan komt er een gemeentelijke schouwarts die kijkt of alles naar behoren is verlopen. Deze schouwarts stuurt ook de benodigde documenten naar de RTE*.
Terminale zorg
Dit gaat over de zorg die patiënten krijgen in de laatste drie maanden van hun leven. De zorg staat in het teken van afscheid nemen en pijn en ongemakken tegengaan. Er zijn veel overeenkomsten met palliatieve zorg*, alleen kan die jaren duren.
Tuchtcollege
Als er iets misgaat in de zorg, is het mogelijk daarover een klacht in te dienen bij een van de Regionale Tuchtcolleges voor de Gezondheidszorg (RTG). Beroep is mogelijk bij het Centraal Tuchtcollege in Den Haag. De tuchtcolleges kunnen zorgverleners onder meer beboeten of zelfs uit hun beroep ontzeggen.
Volmacht
In een schriftelijke volmacht leg je vast wie jou mag vertegenwoordigen als je zelf geen medische beslissingen meer kunt nemen.
Voltooid leven
Deze term wordt gebruikt om aan te duiden dat iemand klaar is met het leven zonder dat dit komt door een onderliggende ziekte.
Versterven
‘Mensen sterven niet omdat ze niet meer eten, mensen eten niet meer omdat ze het aan sterven zijn.’ En dan heeft de voorzitter van de Vlaamse Federatie voor Palliatieve zorg Johan Menten het dus over versterven. Kiest iemand er bewust voor om niet meer te eten en te drinken, dan spreken we over STED*.
Wilsverklaring
In een schriftelijke wilsverklaring staat wat u wilt dat er op medisch gebied met u gebeurt rond uw levenseinde. Zo’n verklaring is belangrijk als u uw wens door ziekte of een ongeluk niet meer kunt uiten. De NVVE* heeft drie schriftelijke wilsverklaringen: een euthanasieverzoek*, een behandelverbod* en een volmacht*. U hoeft hiermee niet naar een notaris. Belangrijk is wel dat u de schriftelijke wilsverklaringen regelmatig bespreekt met uw huisarts en uw naasten, zodat zij weten wat uw wensen zijn.
Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl)
Deze wet wordt ook wel de euthanasiewet genoemd. Op 28 november 2000 is de wet in de Tweede Kamer aangenomen, op 10 april 2001 door de Eerste en op 1 april 2002 trad de wet in werking. Vanaf dat moment zijn artsen die euthanasie* of hulp bij zelfdoding* verlenen niet meer strafbaar, mits ze zich aan de zorgvuldigheidseisen* houden.
Wilsbekwaam
Hier kunnen we hele artikelen aan wijden. Belangrijk om te weten is dat een arts bij een euthanasieverzoek altijd zal kijken naar wilsbekwaamheid wat betreft die specifieke wens. Iemand kan niet meer weten wat hij wil eten, maar wel duidelijk een doodswens hebben. Is iemand niet meer wilsbekwaam, dan kán een arts euthanasie* verlenen op basis van een wilsverklaring*. In de praktijk komt dit niet vaak voor.
(Middel) X
In september 2017 maakte de Coöperatie Laatste Wil* bekend een middel te hebben gevonden waarmee mensen op een humane manier een einde aan hun leven zouden kunnen maken. Ze noemden het: Middel X. Het is een product dat in de groothandel te koop is. Tegenwoordig wordt het niet meer aan particulieren geleverd. Of het middel daadwerkelijk zorgt voor een pijnloze, waardige dood is niet met zekerheid te zeggen.
