HET NVVE • LID
foto: Josje deekens
WAARDIG EN BEWUST
‘Zelf mogen kiezen voor euthanasie stelt je in staat om bewust en op een mooie manier afscheid te kunnen nemen van de mensen die je liefhebt. Omgekeerd geldt dat ook: je stelt de achterblijvers heel concreet in staat om samen met jou dat deel van het leven waardig en bewust af te sluiten. Zodat zij daarna door kunnen gaan met wat er voor hen nog aan tijd over is. Dat klinkt misschien hard en hun verdriet wordt er ook niet minder om. Maar het is wel beter hanteerbaar, omdat zij weten dat jij het daar op voorhand al mee eens was. De wetenschap dat ik een bitter einde mag overslaan, is een geruststelling voor de rest van mijn leven.’ •
MET DE NEUS OP DE FEITEN
‘Ik vind het belangrijk dat de NVVE er is omdat zij als collectief het recht op een zelfgekozen levenseinde voor iedereen kan afdwingen. Vergelijk het met het doneren van organen: die “ja, tenzij” is ook afgedwongen door indringend aandacht te blijven vragen voor orgaandonatie. En met succes! Ik hoop dat de NVVE het – liefst op zo kort mogelijke termijn – voor elkaar krijgt dat ieder voor zich mag kiezen voor zijn of haar levenseinde. Corona, de achterstanden in de zorg en de ellende waarin talloze eenzame ouderen worden gedwongen hun leven uit te leven, drukken ons met de neus op feiten waar we tot nu toe veel te nonchalant mee omgingen.’
NIET AAN GEDACHT
‘Wij woonden een tijdje in een appartement bij een zorginstelling, tussen allemaal mensen die weten dat hun einde zeer nabij is. En ook weten wát voor einde dat wordt. Voor pakweg acht van de tien was opname in het belendende gebouw de volgende stap vanwege voortschrijdende dementie. Een afschuwelijk vooruitzicht, wat ons betreft. En als je dan eindelijk zo tactvol mogelijk aan de achtergebleven, onnodig zwaar belaste partner durft te vragen waarom men niet op tijd heeft vastgelegd deze fase te willen overslaan, dan komt het antwoord vrijwel altijd neer op: “Niet aan gedacht”, “Kan dat dan?” of “Hoe hadden we dat dan aan moeten pakken?” In veel gevallen betreft het zelfs gewoon vluchtgedrag: “Als ik er maar niet over praat, dan overkomt mij dat niet.” Tja, en dan overkomt het je dus wél.’
REDEN IS SIMPEL
‘Mijn reden om lid te worden van de NVVE is eigenlijk heel simpel. Elk probleem is geheel of gedeeltelijk oplosbaar, maar aan de dood valt niet te ontsnappen. De vraag is alleen hoe en wanneer. Over het ‘hoe’ hoef je nog niet na te denken als je het ‘wanneer’ zelf kunt bepalen. Zekerheid daarover is acceptatie en rust voor de rest van je leven. Ongeacht of je het daarbij hebt over een paar dagen, een paar maanden of misschien zelfs wel over járen.’
DIE EXTRA ELLENDE
‘Wij zijn echt gaan nadenken over ons eigen levenseinde toen mijn vrouw een tijd geleden erg ziek was. Vanaf die tijd dragen we allebei zo’n hangertje met “niet-reanimeren” bij ons. We werden toen ook lid van de NVVE. Veel mensen van onze leeftijd zijn niet bang voor de dood, maar wel voor doodgaan. Ik snap niet goed waarom we zouden moeten wachten tot we vanzelf doodgaan. Die extra ellende wordt ons opgedrongen door vrijwel elke religie. Misschien dat een geloof de individuele mens hoop en troost geeft. Maar in de praktijk hebben religies de mensheid ontstellend veel ellende gebracht. Onderwerping aan macht, leven met schuldgevoel, vijandschap, oorlogen – over dood zonder afscheid gesproken! –, armoede, pijn en onpeilbaar verdriet. Waar is dat goed voor? Dwingt het latente calvinisme ons om het leven tot een bitter einde uit te leven? Nonsens, waarom zou je? Je moet toch een keer gaan, wat maken een paar maanden minder dan nog uit?’
Naam:
Ad van Dijk (84)
Woonplaats:
Lochem
Werk:
zelfstandig tekst- en scriptschrijver en regisseur
NVVE-lid sinds:
2021
Dieuwke de Boer
MET DE NEUS OP DE FEITEN
‘Ik vind het belangrijk dat de NVVE er is omdat zij als collectief het recht op een zelfgekozen levenseinde voor iedereen kan afdwingen. Vergelijk het met het doneren van organen: die “ja, tenzij” is ook afgedwongen door indringend aandacht te blijven vragen voor orgaandonatie. En met succes! Ik hoop dat de NVVE het – liefst op zo kort mogelijke termijn – voor elkaar krijgt dat ieder voor zich mag kiezen voor zijn of haar levenseinde. Corona, de achterstanden in de zorg en de ellende waarin talloze eenzame ouderen worden gedwongen hun leven uit te leven, drukken ons met de neus op feiten waar we tot nu toe veel te nonchalant mee omgingen.’
NIET AAN GEDACHT
‘Wij woonden een tijdje in een appartement bij een zorginstelling, tussen allemaal mensen die weten dat hun einde zeer nabij is. En ook weten wát voor einde dat wordt. Voor pakweg acht van de tien was opname in het belendende gebouw de volgende stap vanwege voortschrijdende dementie. Een afschuwelijk vooruitzicht, wat ons betreft. En als je dan eindelijk zo tactvol mogelijk aan de achtergebleven, onnodig zwaar belaste partner durft te vragen waarom men niet op tijd heeft vastgelegd deze fase te willen overslaan, dan komt het antwoord vrijwel altijd neer op: “Niet aan gedacht”, “Kan dat dan?” of “Hoe hadden we dat dan aan moeten pakken?” In veel gevallen betreft het zelfs gewoon vluchtgedrag: “Als ik er maar niet over praat, dan overkomt mij dat niet.” Tja, en dan overkomt het je dus wél.’
WAARDIG EN BEWUST
‘Zelf mogen kiezen voor euthanasie stelt je in staat om bewust en op een mooie manier afscheid te kunnen nemen van de mensen die je liefhebt. Omgekeerd geldt dat ook: je stelt de achterblijvers heel concreet in staat om samen met jou dat deel van het leven waardig en bewust af te sluiten. Zodat zij daarna door kunnen gaan met wat er voor hen nog aan tijd over is. Dat klinkt misschien hard en hun verdriet wordt er ook niet minder om. Maar het is wel beter hanteerbaar, omdat zij weten dat jij het daar op voorhand al mee eens was. De wetenschap dat ik een bitter einde mag overslaan, is een geruststelling voor de rest van mijn leven.’ •
foto: Josje deekens
Naam:
Ad van Dijk (84)
Woonplaats:
Lochem
Werk:
zelfstandig tekst- en scriptschrijver en regisseur
NVVE-lid sinds:
2021
Dieuwke de Boer
HET NVVE • LID
REDEN IS SIMPEL
‘Mijn reden om lid te worden van de NVVE is eigenlijk heel simpel. Elk probleem is geheel of gedeeltelijk oplosbaar, maar aan de dood valt niet te ontsnappen. De vraag is alleen hoe en wanneer. Over het ‘hoe’ hoef je nog niet na te denken als je het ‘wanneer’ zelf kunt bepalen. Zekerheid daarover is acceptatie en rust voor de rest van je leven. Ongeacht of je het daarbij hebt over een paar dagen, een paar maanden of misschien zelfs wel over járen.’
DIE EXTRA ELLENDE
‘Wij zijn echt gaan nadenken over ons eigen levenseinde toen mijn vrouw een tijd geleden erg ziek was. Vanaf die tijd dragen we allebei zo’n hangertje met “niet-reanimeren” bij ons. We werden toen ook lid van de NVVE. Veel mensen van onze leeftijd zijn niet bang voor de dood, maar wel voor doodgaan. Ik snap niet goed waarom we zouden moeten wachten tot we vanzelf doodgaan. Die extra ellende wordt ons opgedrongen door vrijwel elke religie. Misschien dat een geloof de individuele mens hoop en troost geeft. Maar in de praktijk hebben religies de mensheid ontstellend veel ellende gebracht. Onderwerping aan macht, leven met schuldgevoel, vijandschap, oorlogen – over dood zonder afscheid gesproken! –, armoede, pijn en onpeilbaar verdriet. Waar is dat goed voor? Dwingt het latente calvinisme ons om het leven tot een bitter einde uit te leven? Nonsens, waarom zou je? Je moet toch een keer gaan, wat maken een paar maanden minder dan nog uit?’
