NIET IN EENZAAMHEID STERVEN
‘Mijn vader en ik spraken regelmatig over zijn suïcidegedachten. Ik had beloofd hem te steunen tot het einde en had aangegeven dat hij niet in eenzaamheid hoefde te sterven. Mijn vader verdiepte zich in de opties voor een zo humaan mogelijke zelfdoding, waarbij nabestaanden aanwezig kunnen zijn. De heliummethode, zoals beschreven in het boek Uitweg van Boudewijn Chabot, sprak hem uiteindelijk het meest aan. Maar hij maakte zich vooral zorgen over ons en het risico op een eventuele juridische vervolging. Mijn vader werd lid van de NVVE, vulde alle formulieren in en liet ze vastleggen in zijn zorgdossier. Ook had hij meermaals contact met de NVVE over wat er allemaal komt kijken bij zelfdoding en waar hij rekening mee moest houden, vooral als wij erbij zouden zijn. In die zoektocht naar de juiste juridische balans was zijn contact met de NVVE erg waardevol.’
ANGSTREFLEX
‘Op 26 november 2021 om 14.00 uur was het zover. Het is verschrikkelijk dat het leven van mijn vader zo moest eindigen, maar voor hem was het de enige mogelijkheid om zichzelf op een humane manier uit zijn lijden te verlossen. Hij had niet op deze manier hoeven sterven. Ter nagedachtenis aan mijn vader heb ik het dan ook tot mijn persoonlijke missie gemaakt om te strijden voor de veranderingen die nodig zijn op het gebied van euthanasie bij psychisch lijden. Mijn vader voldeed aan alle criteria, maar stond er toch alleen voor. Iedereen schoot in een angstreflex als hij sprak over zijn doodswens, behalve de NVVE. De NVVE was de enige instantie die wél oog voor hem had en hem bruikbare en correcte informatie gaf. Daar ben ik de NVVE zeer dankbaar voor. Voor mijn vader waren die gesprekken van grote waarde.’ •
HET NVVE • LID
foto: Josje deekens
NOG NIET UITBEHANDELD
‘De psychiater hoorde mijn vader aan als hij vertelde over zijn sombere gevoelens en hoe zwaar het leven voor hem was. Hij wilde niet dood, maar ook zeker niet langer zo leven. Het lijden was gewoon ondraaglijk. Om in aanmerking te komen voor euthanasie, moest mijn vader uitbehandeld zijn en dat was hij officieel nog niet. Om die laatste check in the box te kunnen zetten, moest hij nog elektroconvulsietherapie ondergaan. Dat heeft hij gedaan. Na zes keer is de behandeling stopgezet, omdat het geen effect had. Eind september 2021 werd bepaald dat mijn vader voldeed aan alle criteria voor euthanasie op psychiatrische gronden en dat de psychiater de euthanasie in gang zou zetten.’
VERVELENDE WENDING
‘Vanaf dat moment nam alles een vervelende wending: de psychiater schoof het dossier door naar de huisarts. Die wilde het niet doen vanwege geloofsovertuigingen. Zij schoof het dossier op haar beurt door naar Expertisecentrum Euthanasie, maar daar was een wachttijd van inmiddels 2,5 jaar. Zo’n lange periode wachten ging mijn vader niet trekken. Bovendien kon EE zijn verzoek tot euthanasie alsnog afkeuren. Er zat voor hem niets anders op dan het zelf te doen.’
WELEENS ROMMELIG EN AFWEZIG
‘Eind 2021 overleed mijn vader Jan op 67-jarige leeftijd door zelfdoding. Toen hij begin twintig was, kreeg hij te horen dat hij een erfelijke aanleg voor depressie en een bipolaire stoornis had. Hij wist dit met medicijnen onder controle te houden. Mijn vader was goed in zijn werk. Het bood hem structuur in het dagelijkse leven. Thuis was hij weleens rommelig en afwezig, maar alleen mijn moeder en zijn studievriend wisten van zijn psychiatrische problemen, mijn broertje en ik wisten van niks. Hij heeft het ons verteld toen hij in 2013 met pensioen ging.’
EXTRA INSTABILITEIT
‘In 2017 zijn mijn ouders gescheiden. Mijn moeder was inmiddels meer mantelzorger dan echtgenote. Die scheiding leidde tot extra instabiliteit. De coronapandemie maakte de sociale kring van mijn vader vervolgens steeds kleiner. Hij werd somber en was moeilijk aan te sporen om iets te ondernemen. En soms verdween hij. We konden hem dan ook niet bereiken omdat zijn telefoon uitstond. In 2019 is mijn vader met spoed in behandeling genomen door de GGZ. Daar is uitvoerig gesproken over zijn suïcideneigingen en zijn behoefte aan euthanasie: hij wilde niet eindigen als zijn tante, die het grootste deel van haar leven in een gesloten inrichting zat. Ook wilde hij zijn tweelingbroer niet achterna, die zich op 25-jarige leeftijd had opgehangen in de schuur.’
Naam:
Jeroen (42)
Woonplaats:
Assen
Werk:
zelfstandig ondernemer
NVVE-lid sinds:
2022
Dieuwke de Boer
FRUSTRATIE
‘Wat me goed is bijgebleven, is de frustratie tijdens zijn ziektetraject. Toen mijn vader bijvoorbeeld slecht reageerde op de chemo’s en besloot de behandeling te stoppen, wilden de specialisten daar niks van weten. Het heeft zoveel moeite gekost om tot ze door te dringen, terwijl mijn gezin nota bene thuis is in de medische wereld. Daarom ben ik zo blij dat ik nu bij de NVVE werk en mensen kan informeren over de mogelijkheden rondom het levenseinde. Hoe beter zij op de hoogte zijn, hoe beter zij hun wensen en grenzen kunnen aangeven.’
NERGENS OP VASTPINNEN
‘Of ik een wilsverklaring heb? Ik ben er wel mee aan de gang gegaan en praat er geregeld met mijn vriend over. Maar ik heb nog niks op papier gezet. De reden is dat sommige scenario’s op mijn leeftijd zo moeilijk te voorspellen zijn. Als ouderen stellen dat ze niet gereanimeerd willen worden, begrijp ik dat meteen. Maar hoe is dat voor een jong iemand als ik? De kans dat ik er wel goed uitkom, is groter, maar hoe groot? Tot nu voelt het beter om me nog nergens op vast te pinnen.’ •
Naam:
Jeroen (42)
Woonplaats:
Assen
Werk:
zelfstandig ondernemer
NVVE-lid sinds:
2022
Dieuwke de Boer
HET NVVE • LID
WELEENS ROMMELIG EN AFWEZIG
‘Eind 2021 overleed mijn vader Jan op 67-jarige leeftijd door zelfdoding. Toen hij begin twintig was, kreeg hij te horen dat hij een erfelijke aanleg voor depressie en een bipolaire stoornis had. Hij wist dit met medicijnen onder controle te houden. Mijn vader was goed in zijn werk. Het bood hem structuur in het dagelijkse leven. Thuis was hij weleens rommelig en afwezig, maar alleen mijn moeder en zijn studievriend wisten van zijn psychiatrische problemen, mijn broertje en ik wisten van niks. Hij heeft het ons verteld toen hij in 2013 met pensioen ging.’
EXTRA INSTABILITEIT
‘In 2017 zijn mijn ouders gescheiden. Mijn moeder was inmiddels meer mantelzorger dan echtgenote. Die scheiding leidde tot extra instabiliteit. De coronapandemie maakte de sociale kring van mijn vader vervolgens steeds kleiner. Hij werd somber en was moeilijk aan te sporen om iets te ondernemen. En soms verdween hij. We konden hem dan ook niet bereiken omdat zijn telefoon uitstond. In 2019 is mijn vader met spoed in behandeling genomen door de GGZ. Daar is uitvoerig gesproken over zijn suïcideneigingen en zijn behoefte aan euthanasie: hij wilde niet eindigen als zijn tante, die het grootste deel van haar leven in een gesloten inrichting zat. Ook wilde hij zijn tweelingbroer niet achterna, die zich op 25-jarige leeftijd had opgehangen in de schuur.’
