R E D A C T I O N E E L
Anne-Marieke Graafmans, een gedreven alleskunner
‘Waken aan een bed is óók zorg’
De laatste reis van Lia leidt naar Zwitserland
‘Het is een rotverhaal en ik ben blij dat er een eind aan komt’
Koffie en cake nog altijd populair bij uitvaart
Bij het Belgische Reakiro praten ze over euthanasiewens psychiatriepatiënt
Jan stopte bewust met eten en drinken, zijn echtgenote blikt terug
Verder in dit nummer:
I N H O U D
In dit nummer van Relevant besteden we aandacht aan wat ook wel de Zwitserland-route wordt genoemd. Euthanasie is verboden in Zwitserland, maar hulp bij zelfdoding is er wel toegestaan en al een aantal jaren speelt daar een zestal organisaties op in. Met name Fransen, Italianen en Duitsers – immers allemaal afkomstig uit landen waar euthanasie niet is toegestaan – maken er gebruik van om een eind aan hun ondraaglijk en uitzichtloos lijden te maken.
Maar ook Nederlanders kiezen voor de Zwitserland-route; de afgelopen zeventien jaar naar schatting rond de 25. Dat zegt ook wel wat over de tekortkomingen van de euthanasiepraktijk in ons eigen land. Er vallen hier immers nog altijd mensen buiten de boot omdat ze nét niet aan alle vereisten voor euthanasie voldoen of simpelweg omdat ze geen dokter kunnen vinden die het aandurft. Voor Lia de Rijke uit het Brabantse Malden was de Zwitserland-route in ieder geval een oplossing. Zij overleed er in mei van dit jaar op 73-jarige leeftijd. Haar dochter Maartje vergezelde haar moeder op haar reis en maakte indrukwekkende foto’s.
In juli van dit jaar besloot Jan op 76-jarige leeftijd een eind aan zijn leven te maken door te stoppen met eten en drinken. Zijn echtgenote Det blikt terug op die periode. Dat doet ze ‘verdrietig en trots’, zegt ze zelf. Ze wil er graag over vertellen omdat de keuze van Jan leidde tot een snel en pijnloos overlijden. Wel zegt ze er nadrukkelijk bij dat de betrokken inzet van een huisarts onmisbaar is.
Ook in deze Relevant een gesprek met een gedreven alleskunner: regisseur en Gouden Kalf-winnares Anne-Marieke Graafmans. Zij maakte een serie ontwapenende korte films voor de NVVE, waarin familieleden met elkaar in gesprek gaan over hun wilsverklaring. Is het haar eigen ervaring met levenseindekeuzes waardoor ze met haar documentaires zo’n snaar weet te raken?
Tot slot wijs ik op de laatste column van Jaap van Riemsdijk die sinds oktober 2016 voor Relevant zijn belevenissen als NVVE-vrijwilliger beschreef. Hij vertelt ook deze laatste keer over zijn bijzondere ontmoetingen met NVVE-leden en voegt er een wijze raad aan toe: vier het leven!
Dick Bosscher, eindredacteur
In dit nummer van Relevant besteden we aandacht aan wat ook wel de Zwitserland-route wordt genoemd. Euthanasie is verboden in Zwitserland, maar hulp bij zelfdoding is er wel toegestaan en al een aantal jaren speelt daar een zestal organisaties op in. Met name Fransen, Italianen en Duitsers – immers allemaal afkomstig uit landen waar euthanasie niet is toegestaan – maken er gebruik van om een eind aan hun ondraaglijk en uitzichtloos lijden te maken.
Maar ook Nederlanders kiezen voor de Zwitserland-route; de afgelopen zeventien jaar naar schatting rond de 25. Dat zegt ook wel wat over de tekortkomingen van de euthanasiepraktijk in ons eigen land. Er vallen hier immers nog altijd mensen buiten de boot omdat ze nét niet aan alle vereisten voor euthanasie voldoen of simpelweg omdat ze geen dokter kunnen vinden die het aandurft. Voor Lia de Rijke uit het Brabantse Malden was de Zwitserland-route in ieder geval een oplossing. Zij overleed er in mei van dit jaar op 73-jarige leeftijd. Haar dochter Maartje vergezelde haar moeder op haar reis en maakte indrukwekkende foto’s.
In juli van dit jaar besloot Jan op 76-jarige leeftijd een eind aan zijn leven te maken door te stoppen met eten en drinken. Zijn echtgenote Det blikt terug op die periode. Dat doet ze ‘verdrietig en trots’, zegt ze zelf. Ze wil er graag over vertellen omdat de keuze van Jan leidde tot een snel en pijnloos overlijden. Wel zegt ze er nadrukkelijk bij dat de betrokken inzet van een huisarts onmisbaar is.
Ook in deze Relevant een gesprek met een gedreven alleskunner: regisseur en Gouden Kalf-winnares Anne-Marieke Graafmans. Zij maakte een serie ontwapenende korte films voor de NVVE, waarin familieleden met elkaar in gesprek gaan over hun wilsverklaring. Is het haar eigen ervaring met levenseindekeuzes waardoor ze met haar documentaires zo’n snaar weet te raken?
Tot slot wijs ik op de laatste column van Jaap van Riemsdijk die sinds oktober 2016 voor Relevant zijn belevenissen als NVVE-vrijwilliger beschreef. Hij vertelt ook deze laatste keer over zijn bijzondere ontmoetingen met NVVE-leden en voegt er een wijze raad aan toe: vier het leven!
Dick Bosscher, eindredacteur
R E D A C T I O N E E L