Kort na het verschijnen van de vorige Relevant overleed op 14 mei in haar woonplaats Haarlem ons erelid Betty Radema (88). Betty was 35 jaar vrijwilliger voor de NVVE, waarvan de laatste vijftien jaar als consulent. In 2018 nam zij afscheid. In 2019 werd zij benoemd tot Lid in de orde van Oranje-Nassau.
Betty’s inzet voor een waardig sterven had veel te maken met de dood van haar ouders in vernietigingskamp Sobibor en haar eigen onderduikperiode in de Tweede Wereldoorlog. Haar ouders hadden geen waardig levenseinde gehad en die gedachte stimuleerde haar om lid van de nvve en later vrijwilliger te worden. Dat haar kleinzoon in 2014 een einde aan zijn leven maakte, inspireerde haar eens te meer om zich voor een waardig levenseinde in te zetten.
Betty werkte voor de Presentatiedienst en de Levenseinde Academie. Ze gaf lezingen over keuzemogelijkheden aan het einde van het leven en wilsverklaringen, ook aan buitenlanders. Tijdens publieksbijeenkomsten zat ze steevast achter de informatietafel. Acht jaar lang, van 2005 tot 2013, zat ze in de Raad van Beroep van de NVVE.
Betty was niet alleen actief voor de NVVE, maar ook voor onder andere het Humanistisch Verbond en Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Ook nadat zij bij de NVVE was opgehouden met haar vrijwilligerswerk, gaf zij nog voorlichting over de oorlog op scholen.
Eind vorig jaar ging Betty lichamelijk en geestelijk achteruit. Dat lot aanvaardde ze, ze wilde niet onderzocht worden. Gaandeweg werden lopen, praten en denken moeizamer, maar ze bleef bij haar wens: geen onderzoek en geen behandeling. De laatste dagen weigerde ze eten en drinken. Nadat de huisarts was overgegaan tot palliatieve sedatie, stierf Betty op 14 mei.
Op nvve.nl staat een In memoriam en een link naar een artikel naar aanleiding van haar overlijden in het NRC (tik in de zoekbalk: Betty Radema). •
Op 10 oktober dient de zitting van het proces dat de Coöperatie Laatste Wil (CLW) en dertig van haar leden vorig voorjaar hebben aangespannen tegen de Nederlandse Staat over het verbod op hulp bij zelfdoding. De NVVE ondersteunt de CLW-actie.
De eisers, die worden vertegenwoordigd door advocaten Tim Vis en Sharon Zuurveld, vragen de rechter om te verklaren dat de Staat onrechtmatig jegens zijn burgers handelt. In de Grondwet staat een aantal grondrechten, in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) ook. Burgers mogen zich daarop beroepen. Deze grondrechten beschermen het recht van mensen om te kunnen leven zoals zij willen leven. Maar ook, zo stellen de eisers, dat zij mogen sterven zoals zij willen sterven: humaan en waardig. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft dit recht al eerder erkend.
De CLW en haar leden stellen nu dat de Nederlandse Staat van dit recht feitelijk een ‘schijnrecht’ maakt. Want: hulp bij zelfdoding is verboden volgens artikel 294, lid 2 van het Wetboek van Strafrecht. Met publicaties en acties probeert ook de NVVE al jaren om dit verbod afgeschaft te krijgen. De Staat werkt bovendien de toegankelijkheid van een legaal, veilig zelfdodingsmiddel tegen. •
Hulp bij zelfdoding was ook het onderwerp van een rechtszaak waarover de rechter deze zomer uitspraak deed. De rechtbank in Groningen bevond een 45-jarige man uit Ameland schuldig aan het helpen van een vrouw uit Middelstum – een goede vriendin van hem, destijds 33 jaar oud – bij haar zelfdoding in 2020. De vrouw had al sinds haar jeugd psychische problemen en vond haar uitweg niet in therapieën en medicatie. Ze had een sterke doodswens en betrok de man bij haar situatie. Dit resulteerde uiteindelijk in een zorgvuldig voorbereide zelfdoding, waarbij zij steun en troost ontving van de man. De rechtbank legde hem een straf op van zes maanden voorwaardelijk.•
Deze maand laat het NVVE Fonds weer een zogeheten call uitgaan. Dat betekent dat onder anderen onderzoekers, filmmakers, programmamakers en auteurs een verzoek kunnen indienen voor subsidie vanuit het fonds. Voorwaarde is dat de activiteit of het project eraan bijdraagt kennis over het (zelfgekozen) levenseinde voor iedereen bereikbaar te maken.
Het NVVE Fonds subsidieert tot dusver wetenschappelijk onderzoek gericht op keuzes rond het levenseinde, onderwijs aan medisch studenten en projecten en activiteiten die tot meer kennis leiden over eigen regie op het levenseinde.
Een Commissie van Advies bepaalt of een aanvraag wordt voorgedragen aan de Raad van Bestuur van de NVVE. Die besluit uiteindelijk welke verzoeken worden gehonoreerd. Meer informatie over aanvragen vindt u op: nvve.nl/fonds. Daar staat ook hoe u het fonds met een donatie kunt steunen. Heeft u een vraag over het fonds? Stuur dan een mail naar: fonds@nvve.nl. •
Kort na het verschijnen van de vorige Relevant overleed op 14 mei in haar woonplaats Haarlem ons erelid Betty Radema (88). Betty was 35 jaar vrijwilliger voor de NVVE, waarvan de laatste vijftien jaar als consulent. In 2018 nam zij afscheid. In 2019 werd zij benoemd tot Lid in de orde van Oranje-Nassau.
Betty’s inzet voor een waardig sterven had veel te maken met de dood van haar ouders in vernietigingskamp Sobibor en haar eigen onderduikperiode in de Tweede Wereldoorlog. Haar ouders hadden geen waardig levenseinde gehad en die gedachte stimuleerde haar om lid van de nvve en later vrijwilliger te worden. Dat haar kleinzoon in 2014 een einde aan zijn leven maakte, inspireerde haar eens te meer om zich voor een waardig levenseinde in te zetten.
Betty werkte voor de Presentatiedienst en de Levenseinde Academie. Ze gaf lezingen over keuzemogelijkheden aan het einde van het leven en wilsverklaringen, ook aan buitenlanders. Tijdens publieksbijeenkomsten zat ze steevast achter de informatietafel. Acht jaar lang, van 2005 tot 2013, zat ze in de Raad van Beroep van de NVVE.
Betty was niet alleen actief voor de NVVE, maar ook voor onder andere het Humanistisch Verbond en Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Ook nadat zij bij de NVVE was opgehouden met haar vrijwilligerswerk, gaf zij nog voorlichting over de oorlog op scholen.
Eind vorig jaar ging Betty lichamelijk en geestelijk achteruit. Dat lot aanvaardde ze, ze wilde niet onderzocht worden. Gaandeweg werden lopen, praten en denken moeizamer, maar ze bleef bij haar wens: geen onderzoek en geen behandeling. De laatste dagen weigerde ze eten en drinken. Nadat de huisarts was overgegaan tot palliatieve sedatie, stierf Betty op 14 mei.
Op nvve.nl staat een In memoriam en een link naar een artikel naar aanleiding van haar overlijden in het NRC (tik in de zoekbalk: Betty Radema). •
Op 10 oktober dient de zitting van het proces dat de Coöperatie Laatste Wil (CLW) en dertig van haar leden vorig voorjaar hebben aangespannen tegen de Nederlandse Staat over het verbod op hulp bij zelfdoding. De NVVE ondersteunt de CLW-actie.
De eisers, die worden vertegenwoordigd door advocaten Tim Vis en Sharon Zuurveld, vragen de rechter om te verklaren dat de Staat onrechtmatig jegens zijn burgers handelt. In de Grondwet staat een aantal grondrechten, in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) ook. Burgers mogen zich daarop beroepen. Deze grondrechten beschermen het recht van mensen om te kunnen leven zoals zij willen leven. Maar ook, zo stellen de eisers, dat zij mogen sterven zoals zij willen sterven: humaan en waardig. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft dit recht al eerder erkend.
De CLW en haar leden stellen nu dat de Nederlandse Staat van dit recht feitelijk een ‘schijnrecht’ maakt. Want: hulp bij zelfdoding is verboden volgens artikel 294, lid 2 van het Wetboek van Strafrecht. Met publicaties en acties probeert ook de NVVE al jaren om dit verbod afgeschaft te krijgen. De Staat werkt bovendien de toegankelijkheid van een legaal, veilig zelfdodingsmiddel tegen. •
Hulp bij zelfdoding was ook het onderwerp van een rechtszaak waarover de rechter deze zomer uitspraak deed. De rechtbank in Groningen bevond een 45-jarige man uit Ameland schuldig aan het helpen van een vrouw uit Middelstum – een goede vriendin van hem, destijds 33 jaar oud – bij haar zelfdoding in 2020. De vrouw had al sinds haar jeugd psychische problemen en vond haar uitweg niet in therapieën en medicatie. Ze had een sterke doodswens en betrok de man bij haar situatie. Dit resulteerde uiteindelijk in een zorgvuldig voorbereide zelfdoding, waarbij zij steun en troost ontving van de man. De rechtbank legde hem een straf op van zes maanden voorwaardelijk.•
Deze maand laat het NVVE Fonds weer een zogeheten call uitgaan. Dat betekent dat onder anderen onderzoekers, filmmakers, programmamakers en auteurs een verzoek kunnen indienen voor subsidie vanuit het fonds. Voorwaarde is dat de activiteit of het project eraan bijdraagt kennis over het (zelfgekozen) levenseinde voor iedereen bereikbaar te maken.
Het NVVE Fonds subsidieert tot dusver wetenschappelijk onderzoek gericht op keuzes rond het levenseinde, onderwijs aan medisch studenten en projecten en activiteiten die tot meer kennis leiden over eigen regie op het levenseinde.
Een Commissie van Advies bepaalt of een aanvraag wordt voorgedragen aan de Raad van Bestuur van de NVVE. Die besluit uiteindelijk welke verzoeken worden gehonoreerd. Meer informatie over aanvragen vindt u op: nvve.nl/fonds. Daar staat ook hoe u het fonds met een donatie kunt steunen. Heeft u een vraag over het fonds? Stuur dan een mail naar: fonds@nvve.nl. •