Bij de NVVE werken zo’n 140 vrijwilligers. Ze doen presentaties, helpen bij bijeenkomsten, leggen huisbezoeken af en ondersteunen leden bij al hun vragen rond het levenseinde. Om beurten beschrijven vrijwilligers in Relevant een ervaring uit de praktijk. Deze keer: Yvonne van Baarle.
Met deze en andere belangrijke vragen krijg ik te maken als consulent van de NVVE (overigens: spreekuur houden en op huisbezoek gaan, het zijn allemaal cadeautjes, je doet iets goeds en tegelijk is het voor jouzelf een verrijking en verdieping). Daarbij biedt inspiratie wat Epicurus al in 300 voor Christus zei: dat je het sterven moet leren. ‘Je vindt het misschien overbodig iets te leren dat wij maar één keer in praktijk hoeven te brengen. Maar dat is nu juist de reden waarom we ons erop moeten voorbereiden.’ •
Bestaat er eigenlijk wel zoiets als ‘waardig sterven’ via zelfbeschikking? Ik geef twee voorbeelden. Als je Uitweg van Boudewijn Chabot en Wim Graafland raadpleegt, kun je de beslissing om dood te gaan zelf nemen en uitvoeren. We zijn echter op een echte kluizenaar na allemaal ingebed in onze familie- en kennissenkring. Zou je er in je eentje tussenuit kunnen piepen zonder de ander te schofferen of met onverwerkt verdriet achter te laten? Kun je het werkelijk helemaal alleen af? Ik aarzel daarbij. Een ander voorbeeld van zelfbeschikking is bewust stoppen met eten en drinken. Het aantal stijgt, helaas ook doordat sommige ouderen met voltooid leven daar noodgedwongen hun toevlucht toe moeten nemen. Het heft in eigen hand willen nemen is een mooi streven. Toch is er na een paar dagen al hulp bij nodig. Zonder begeleiding van arts, (thuis)zorg, verpleegkundige of familie lukt deze methode niet. Je zou kunnen stellen dat de balans hier iets meer naar de zelfbeschikking, het privé overhelt.
Maar dan blijft nog de vraag: valt stoppen met eten en drinken onder ‘waardig sterven’ in de zin van decorum en medegevoel voor de ander?
Yvonne van Baarle
Welke gedachte komt bij u op als u denkt aan ‘waardig sterven’? Ikzelf denk dan aan decorum en medegevoel voor de ander. Anders gezegd: stijlvol en verzorgd afscheid nemen met aandacht voor de nabestaanden die er later met een gerust hart op kunnen terugzien. Een bijzonder voorbeeld is het afscheid van Hugo Claus, die (als het waar is) met een glas champagne in de hand en omringd door zijn naasten het leven verliet. Dat is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd, zeker niet als je ernstig ziek bent en verlies van decorum onvermijdelijk is.
‘Waardig sterven’ is vrijwel zeker een gegeven bij de euthanasiewet en dat zou ook kunnen bij het wetsvoorstel Voltooid Leven, ook al is dit nog niet van kracht en wordt het zwaar gemarkeerd door zes maanden bedenktijd voor ouderen te eisen. Daar ga ik nu als initiatiefneemster van Uit Vrije Wil en het burgerinitiatief Voltooid Leven niet verder op in, het gaat erom dat je fatsoenlijk en begaan afscheid kunt nemen van degenen die je dierbaar zijn. Dat kan heel mooi zijn voor jezelf en de ander.
Het gaat mij om de balans tussen zelfbeschikking en de omgeving. Op het niveau van de samenleving dienen privé en beschermwaardigheid van het leven met elkaar in evenwicht te zijn, twee uitgangspunten van artikel 2 en 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). Privé heb je recht op sterven, de overheid bewaakt het recht op leven met een beschermingsplicht voor de kwetsbaren. Dit is het kader waarbinnen je ook op microniveau met de ander hebt rekening te houden.
Met deze en andere belangrijke vragen krijg ik te maken als consulent van de NVVE (overigens: spreekuur houden en op huisbezoek gaan, het zijn allemaal cadeautjes, je doet iets goeds en tegelijk is het voor jouzelf een verrijking en verdieping). Daarbij biedt inspiratie wat Epicurus al in 300 voor Christus zei: dat je het sterven moet leren. ‘Je vindt het misschien overbodig iets te leren dat wij maar één keer in praktijk hoeven te brengen. Maar dat is nu juist de reden waarom we ons erop moeten voorbereiden.’ •
Bij de NVVE werken zo’n 140 vrijwilligers. Ze doen presentaties, helpen bij bijeenkomsten, leggen huisbezoeken af en ondersteunen leden bij al hun vragen rond het levenseinde. Om beurten beschrijven vrijwilligers in Relevant een ervaring uit de praktijk. Deze keer: Yvonne van Baarle.
Bestaat er eigenlijk wel zoiets als ‘waardig sterven’ via zelfbeschikking? Ik geef twee voorbeelden. Als je Uitweg van Boudewijn Chabot en Wim Graafland raadpleegt, kun je de beslissing om dood te gaan zelf nemen en uitvoeren. We zijn echter op een echte kluizenaar na allemaal ingebed in onze familie- en kennissenkring. Zou je er in je eentje tussenuit kunnen piepen zonder de ander te schofferen of met onverwerkt verdriet achter te laten? Kun je het werkelijk helemaal alleen af? Ik aarzel daarbij. Een ander voorbeeld van zelfbeschikking is bewust stoppen met eten en drinken. Het aantal stijgt, helaas ook doordat sommige ouderen met voltooid leven daar noodgedwongen hun toevlucht toe moeten nemen. Het heft in eigen hand willen nemen is een mooi streven. Toch is er na een paar dagen al hulp bij nodig. Zonder begeleiding van arts, (thuis)zorg, verpleegkundige of familie lukt deze methode niet. Je zou kunnen stellen dat de balans hier iets meer naar de zelfbeschikking, het privé overhelt.
Maar dan blijft nog de vraag: valt stoppen met eten en drinken onder ‘waardig sterven’ in de zin van decorum en medegevoel voor de ander?
Yvonne van Baarle
Welke gedachte komt bij u op als u denkt aan ‘waardig sterven’? Ikzelf denk dan aan decorum en medegevoel voor de ander. Anders gezegd: stijlvol en verzorgd afscheid nemen met aandacht voor de nabestaanden die er later met een gerust hart op kunnen terugzien. Een bijzonder voorbeeld is het afscheid van Hugo Claus, die (als het waar is) met een glas champagne in de hand en omringd door zijn naasten het leven verliet. Dat is natuurlijk niet voor iedereen weggelegd, zeker niet als je ernstig ziek bent en verlies van decorum onvermijdelijk is.
‘Waardig sterven’ is vrijwel zeker een gegeven bij de euthanasiewet en dat zou ook kunnen bij het wetsvoorstel Voltooid Leven, ook al is dit nog niet van kracht en wordt het zwaar gemarkeerd door zes maanden bedenktijd voor ouderen te eisen. Daar ga ik nu als initiatiefneemster van Uit Vrije Wil en het burgerinitiatief Voltooid Leven niet verder op in, het gaat erom dat je fatsoenlijk en begaan afscheid kunt nemen van degenen die je dierbaar zijn. Dat kan heel mooi zijn voor jezelf en de ander.
Het gaat mij om de balans tussen zelfbeschikking en de omgeving. Op het niveau van de samenleving dienen privé en beschermwaardigheid van het leven met elkaar in evenwicht te zijn, twee uitgangspunten van artikel 2 en 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). Privé heb je recht op sterven, de overheid bewaakt het recht op leven met een beschermingsplicht voor de kwetsbaren. Dit is het kader waarbinnen je ook op microniveau met de ander hebt rekening te houden.
