‘Pas veel later hadden we het écht over zijn euthanasiewens’, vertelt Milan. ‘In de laatste fase van zijn leven heeft hij aan ons gevraagd of wij het ermee eens waren. Of wij zijn keuze oké vonden. Ik vond het heel mooi dat hij ons daarbij betrok. Voor mij maakte dat duidelijk dat hij heel erg veel om ons gaf, en het goed wilde doen.’
Maarten zegt dat hij zich dat gesprek nog goed herinnert. ‘Papa had volgens mij toen nog het idee dat-ie moest vechten zodat hij er langer voor ons kon zijn.’ Hij schiet vol als hij vertelt dat hij en zijn broers hun vader vertelden dat hij niet sterk voor hen hoefde te blijven. Jeroen: ‘Wij wilden papa de ruime geven om te doen wat voor hem het best voelde.’ Maarten: ‘Hem het gevoel te geven dat hij aan zichzelf moest denken en niet aan ons. Hij heeft altijd fantastisch voor ons gezorgd en heeft alles gedaan wat in zijn power lag om er voor ons te zijn. Nu was het tijd om keuzes te maken die goed voor hém waren.’
Drie broers over de euthanasie van hun vader Jan Stekelenburg
FOTO'S: FRANK RUITER
Terwijl Milan speculaasjes uitdeelt, zegt Jeroen dat de euthanasie van zijn vader hem aan het denken heeft gezet. ‘In een land waar euthanasie legaal is, wordt het ook een keuze om er niet voor te kiezen. Voel je die vrijheid als je weet dat je je naasten opzadelt met een patiënt?’ Zijn broers vragen wat hij precies bedoelt. Jeroen legt uit dat mensen wellicht voor euthanasie kiezen omdat ze anderen niet tot last willen zijn. Maarten vraagt of dat erg is. Jeroen serieus: ‘Zo had ik daar nog niet eerder over gedacht. Dat inzicht was voor mij een eyeopener.’
Even later zegt Jeroen dat hij zich sinds de dood van zijn vader realiseert dat euthanasie ook heel eenzaam is. ‘Je kunt een euthanasiewens in familiecomité bespreken. Maar euthanasie is letterlijk once in a lifetime. De beslissing om het écht te doen, moet je zelf nemen. Dat is een heel eenzame beslissing.’ En een heel moedige beslissing, reageert Maarten. ‘Dat woord komt bij mij ook heel vaak boven’, beaamt Jeroen. ‘Papa was fantastisch. Zo stoer. Zo moedig. Respect voor die man’, zegt Maarten. Milan knikt en scrolt een foto tevoorschijn waarop zijn vader zichzelf scheert. Liefdevol: ‘Dit was vlak voor de euthanasie. Hij stond erop om dit zelf nog te doen. Typisch papa.’ •
STANDVASTIG
De leenhond sjokt naar Milan en legt zijn kop op zijn schoot als Milan begint te huilen. ‘Ik vond het zo knap dat papa nooit twijfelde. Een kleine week voor hij euthanasie zou krijgen, had hij een geweldige dag op zijn woonboot in Vinkeveen. Toch twijfelde hij geen moment. Ik weet niet of ik ook zo standvastig zou kunnen zijn.’ Jeroen knikt en zegt meteen: ‘Kijk even naar de foto’s van toen. Papa was ontzettend kortademig. En zijn smaak was helemaal weg. Hij at, net zoals mijn zoontje Maas, enkel nog vanillevla en tomatensoep.’ Milan aait de hond: ‘En die verschrikkelijke droge mond. Mijn god! Wat hebben we daar allemaal voor middeltjes voor in huis gehaald. En niets hielp.’
De huisarts die hun vader euthanasie zou verlenen, was langdurig met verlof en daarom werd besloten dat hij in Amsterdam, in het huis van zijn vrouw, zou overlijden. Terwijl Milan door zijn telefoon scrolt om een foto te laten zien waarbij de familie op een Amsterdams terras zit, vertelt Jeroen dat zijn doodzieke vader op die foto net op ‘audiëntie’ bij de plaatsvervangende huisarts is geweest. ‘Hij was doodziek en alle vakjes die nodig zijn voor euthanasie konden worden aangevinkt. Er werd een datum geprikt en er werd uitgelegd hoe alles in z’n werk zou gaan.’
Als het woord SCEN-arts valt, kijken Maarten en Milan meteen heel geïrriteerd. Milan: ‘Hartstikke goed dat wordt gecheckt of iemand uitzichtloos en ondraaglijk lijdt en er echt zelf voor kiest, maar deze SCEN-arts vond het nodig om te onderzoeken of wij geen invloed op onze vader hadden uitgeoefend.’ Maarten vertelt dat hij niet zo snel boos wordt, ‘maar bij deze arts werd ik zo woest dat ik tijdens het gesprek naar de keuken ben gelopen.’ Milan volgde zijn oudste broer. Ook hij was woedend. ‘Dit was een totaal niet empathisch mens. Echt heel erg.’
Jan Stekelenburg overlijdt op 29 juni 2023 in Amsterdam. Omdat zijn thuis de woonboot in Vinkeveen is, wordt hij de volgende dag naar huis gevaren. Jeroen en Milan scrollen weer door hun telefoons en laten foto’s zien van een grote sloep met mensen in zomerse kleren en in hun midden een houten doodskist. ‘Ik krijg nog een rondvaart, grapte papa vlak voor hij overleed’, vertelt Jeroen. Hun vader blijft in Vinkeveen, tot het afscheid in de aula van de school waar hij rector was. Zijn vrouw en de jongens logeren daar om beurten zodat hun vader nooit alleen is.
GEEN CHEMO'S
Die avond komen de broers, hun vriendinnen, vader Jan en zijn vrouw Elly, samen in het huis van Jeroen. ‘We hadden hier een paar dure flessen wijn staan en die hebben we die avond allemaal leeggedronken.’ Hun vader volgt het advies van zijn arts: voorlopig geen chemo’s. ‘Dat is zo lang mogelijk uitgesteld om de kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden’, vertelt Jeroen. Nuchter: ‘Als je eenmaal aan chemo’s begint, ben je de rest van je leven patiënt.’
Aan tafel verhalen de drie over het slechte nieuws en hun reactie daarop. Milan en Jeroen, beiden ook sportjournalist, konden zich meteen vinden in de keuze van hun vader om enkel de symptomen te behandelen en niet de asbestkanker. Maarten dacht daar in het begin iets anders over. ‘Als ik slecht nieuws krijg, zit ik meteen in de modus van: wat kunnen we nog doen? Wat zijn de volgende stappen? Kunnen we het nog rekken? Ik kan mij herinneren dat we bijvoorbeeld nog gesprekken over immunotherapie hebben gevoerd.’ Verontschuldigend: ‘Ik ben heel praktisch.’
Op mijn vraag of hun vader het ook meteen over zijn euthanasiewens had, checken ze elkaars herinneringen. ‘Papa heeft het niet verzwegen, maar ook niet openlijk op tafel gegooid’, memoreert Milan. ‘Al heeft hij wel gezegd dat ie een afspraak met de huisarts had gemaakt om zijn wens te bespreken.’ En hij heeft de essentiële vraag gesteld of de huisarts hem wilde helpen’, vult Jeroen aan. ‘We wisten dit inderdaad’, zegt Maarten. ‘Maar weten is iets anders dan het er ook echt over hebben.’
De jongens gaan terug naar het jaar waarin het allemaal begon: 2021. Jan Stekelenburg is dan allang met pensioen. Op zijn 61ste stopte hij als rector van het Fons Vitae Lyceum in Amsterdam. Officieel was hij ook weg bij de NOS. Toch werkte hij daar nog geregeld als eindredacteur. ‘Pa heeft de pensioengerechtigde leeftijd iets - en met graagte - overschreden’, grijnst Jeroen. ‘Voor een man van 80 was hij echt nog superactief.’
‘Papa was vaak op de golfbaan te vinden en zorgde wekelijks voor zijn kleinkinderen.’ Omdat hij last kreeg van pijn in een rib ging hij herhaaldelijk naar de dokter. ‘Die pijn bleek te worden veroorzaakt door vocht achter zijn longen. Dat kwam door asbestkanker.’ De drie kregen dat nieuws ‘volgens goed Stekelenburgs gebruik’ te horen via een zakelijk appje in hun gezamenlijke groepswhatsapp. Aan tafel in Amsterdam en Caïro, Maarten is technisch directeur van een Egyptische voetbalclub, wordt door telefoons gescrold. ‘Dat was 29 september 2021’, zegt Milan en hij leest de tekst voor.
‘Wij wilden papa de ruime geven om te doen wat voor hem het best voelde.’
Terwijl Jeroens kat Bodhi ervandoor schiet als de leenhond van Milan zijn kop om de deur steekt, zwaait op het computerscherm oudste broer Maarten vanuit Caïro. ‘Toen de datum van papa’s euthanasie bekend was, hadden we bedacht om te checken waar hij allemaal lid van was en welke goede doelen hij allemaal steunde zodat we nog iets aan hem konden vragen als we op dingen stuitten waar we het bestaan niet van wisten’, vertelt Milan. Maarten lacht. ‘Dat waren heel veel abonnementen en goede doelen, want papa kon nooit nee zeggen.’ Jeroen: ‘Als iemand bij hem voor de deur stond met een goed verhaal, was-ie al om.’
‘Tijdens die check stuitte ik op de NVVE. Ik dacht wat is dat? Had geen idee. Mijn moeder natuurlijk wel, want die zag vier keer per jaar Relevant liggen. Maar mij is dat nooit opgevallen’, vertelt Milan van Dongen. De jongste zoon draagt de achternaam van zijn moeder, de vrouw met wie Jan Stekelenburg na zijn scheiding gelukkig werd. Jeroen en Maarten denken dat hun vader lid is geworden na de dood van zijn tweelingbroer Johan, in 2003. De drie menen dat hun oom ook euthanasie heeft gekregen, maar weten dat niet zeker. Jeroen: ‘Ik denk dat de dementie van zijn zus Greet hem echt met zijn neus op de feiten heeft gedrukt. En dat hij toen heeft gedacht: laat ik maar eens iets regelen, want als het eenmaal zover is, weet je niet hoe je eraan toe bent.’
NOS-sportcommentator en voormalig rector Jan Stekelenburg overleed twee zomers geleden. Hij was ongeneeslijk ziek en koos voor euthanasie. ‘Papa bleek al jaren lid van de NVVE’, vertelt jongste zoon Milan. Samen met zijn oudere broers Maarten en Jeroen blikt hij terug op een bijzondere periode in hun leven. •
Marloes Elings
‘Papa was zo stoer, zo moedig’
Drie broers over de euthanasie van hun vader Jan Stekelenburg
‘Wij wilden papa de ruime geven om te doen wat voor hem het best voelde.’
FOTO: FRANK RUITER
Terwijl Jeroens kat Bodhi ervandoor schiet als de leenhond van Milan zijn kop om de deur steekt, zwaait op het computerscherm oudste broer Maarten vanuit Caïro. ‘Toen de datum van papa’s euthanasie bekend was, hadden we bedacht om te checken waar hij allemaal lid van was en welke goede doelen hij allemaal steunde zodat we nog iets aan hem konden vragen als we op dingen stuitten waar we het bestaan niet van wisten’, vertelt Milan. Maarten lacht. ‘Dat waren heel veel abonnementen en goede doelen, want papa kon nooit nee zeggen.’ Jeroen: ‘Als iemand bij hem voor de deur stond met een goed verhaal, was-ie al om.’
‘Tijdens die check stuitte ik op de NVVE. Ik dacht wat is dat? Had geen idee. Mijn moeder natuurlijk wel, want die zag vier keer per jaar Relevant liggen. Maar mij is dat nooit opgevallen’, vertelt Milan van Dongen. De jongste zoon draagt de achternaam van zijn moeder, de vrouw met wie Jan Stekelenburg na zijn scheiding gelukkig werd. Jeroen en Maarten denken dat hun vader lid is geworden na de dood van zijn tweeling-broer Johan, in 2003. De drie menen dat hun oom ook euthanasie heeft gekregen, maar weten dat niet zeker. Jeroen: ‘Ik denk dat de dementie van zijn zus Greet hem echt met zijn neus op de feiten heeft gedrukt. En dat hij toen heeft gedacht: laat ik maar eens iets regelen, want als het eenmaal zover is, weet je niet hoe je eraan toe bent.’
De jongens gaan terug naar het jaar waarin het allemaal begon: 2021. Jan Stekelenburg is dan allang met pensioen. Op zijn 61ste stopte hij als rector van het Fons Vitae Lyceum in Amsterdam. Officieel was hij ook weg bij de NOS. Toch werkte hij daar nog geregeld als eindredacteur. ‘Pa heeft de pensioen-gerechtigde leeftijd iets - en met graagte - overschreden’, grijnst Jeroen. ‘Voor een man van 80 was hij echt nog superactief.’
‘Papa was vaak op de golfbaan te vinden en zorgde wekelijks voor zijn klein-kinderen.’ Omdat hij last kreeg van pijn in een rib ging hij herhaaldelijk naar de dokter. ‘Die pijn bleek te worden veroorzaakt door vocht achter zijn longen. Dat kwam door asbestkanker.’ De drie kregen dat nieuws ‘volgens goed Stekelenburgs gebruik’ te horen via een zakelijk appje in hun gezamenlijke groepswhatsapp. Aan tafel in Amsterdam en Caïro, Maarten is technisch directeur van een Egyptische voetbalclub, wordt door telefoons gescrold. ‘Dat was 29 september 2021’, zegt Milan en hij leest de tekst voor.
GEEN CHEMO'S
Die avond komen de broers, hun vriendinnen, vader Jan en zijn vrouw Elly, samen in het huis van Jeroen. ‘We hadden hier een paar dure flessen wijn staan en die hebben we die avond allemaal leeggedronken.’ Hun vader volgt het advies van zijn arts: voorlopig geen chemo’s. ‘Dat is zo lang mogelijk uitgesteld om de kwaliteit van leven zo goed mogelijk te houden’, vertelt Jeroen. Nuchter: ‘Als je eenmaal aan chemo’s begint, ben je de rest van je leven patiënt.’
Aan tafel verhalen de drie over het slechte nieuws en hun reactie daarop. Milan en Jeroen, beiden ook sportjournalist, konden zich meteen vinden in de keuze van hun vader om enkel de symptomen te behandelen en niet de asbestkanker. Maarten dacht daar in het begin iets anders over. ‘Als ik slecht nieuws krijg, zit ik meteen in de modus van: wat kunnen we nog doen? Wat zijn de volgende stappen? Kunnen we het nog rekken? Ik kan mij herinneren dat we bijvoorbeeld nog gesprekken over immunotherapie hebben gevoerd.’ Verontschuldigend: ‘Ik ben heel praktisch.’
Op mijn vraag of hun vader het ook meteen over zijn euthanasiewens had, checken ze elkaars herinneringen. ‘Papa heeft het niet verzwegen, maar ook niet openlijk op tafel gegooid’, memoreert Milan. ‘Al heeft hij wel gezegd dat ie een afspraak met de huisarts had gemaakt om zijn wens te bespreken.’ En hij heeft de essentiële vraag gesteld of de huisarts hem wilde helpen’, vult Jeroen aan. ‘We wisten dit inderdaad’, zegt Maarten. ‘Maar weten is iets anders dan het er ook echt over hebben.’
‘Pas veel later hadden we het écht over zijn euthanasiewens’, vertelt Milan. ‘In de laatste fase van zijn leven heeft hij aan ons gevraagd of wij het ermee eens waren. Of wij zijn keuze oké vonden. Ik vond het heel mooi dat hij ons daarbij betrok. Voor mij maakte dat duidelijk dat hij heel erg veel om ons gaf, en het goed wilde doen.’
Maarten zegt dat hij zich dat gesprek nog goed herinnert. ‘Papa had volgens mij toen nog het idee dat-ie moest vechten zodat hij er langer voor ons kon zijn.’ Hij schiet vol als hij vertelt dat hij en zijn broers hun vader vertelden dat hij niet sterk voor hen hoefde te blijven. Jeroen: ‘Wij wilden papa de ruime geven om te doen wat voor hem het best voelde.’ Maarten: ‘Hem het gevoel te geven dat hij aan zichzelf moest denken en niet aan ons. Hij heeft altijd fantastisch voor ons gezorgd en heeft alles gedaan wat in zijn power lag om er voor ons te zijn. Nu was het tijd om keuzes te maken die goed voor hém waren.’
STANDVASTIG
De leenhond sjokt naar Milan en legt zijn kop op zijn schoot als Milan begint te huilen. ‘Ik vond het zo knap dat papa nooit twijfelde. Een kleine week voor hij euthanasie zou krijgen, had hij een geweldige dag op zijn woonboot in Vinkeveen. Toch twijfelde hij geen moment. Ik weet niet of ik ook zo stand-vastig zou kunnen zijn.’ Jeroen knikt en zegt meteen: ‘Kijk even naar de foto’s van toen. Papa was ontzettend kortademig. En zijn smaak was helemaal weg. Hij at, net zoals mijn zoontje Maas, enkel nog vanillevla en tomatensoep.’ Milan aait de hond: ‘En die verschrikkelijke droge mond. Mijn god! Wat hebben we daar allemaal voor middeltjes voor in huis gehaald. En niets hielp.’
De huisarts die hun vader euthanasie zou verlenen, was langdurig met verlof en daarom werd besloten dat hij in Amsterdam, in het huis van zijn vrouw, zou overlijden. Terwijl Milan door zijn telefoon scrolt om een foto te laten zien waarbij de familie op een Amsterdams terras zit, vertelt Jeroen dat zijn dood-zieke vader op die foto net op ‘audiëntie’ bij de plaatsvervangende huisarts is geweest. ‘Hij was doodziek en alle vakjes die nodig zijn voor euthanasie konden worden aangevinkt. Er werd een datum geprikt en er werd uitgelegd hoe alles in z’n werk zou gaan.’
Als het woord SCEN-arts valt, kijken Maarten en Milan meteen heel geïrriteerd. Milan: ‘Hartstikke goed dat wordt gecheckt of iemand uitzichtloos en ondraaglijk lijdt en er echt zelf voor kiest, maar deze SCEN-arts vond het nodig om te onderzoeken of wij geen invloed op onze vader hadden uitgeoefend.’ Maarten vertelt dat hij niet zo snel boos wordt, ‘maar bij deze arts werd ik zo woest dat ik tijdens het gesprek naar de keuken ben gelopen.’ Milan volgde zijn oudste broer. Ook hij was woedend. ‘Dit was een totaal niet empathisch mens. Echt heel erg.’
Jan Stekelenburg overlijdt op 29 juni 2023 in Amsterdam. Omdat zijn thuis de woonboot in Vinkeveen is, wordt hij de volgende dag naar huis gevaren. Jeroen en Milan scrollen weer door hun telefoons en laten foto’s zien van een grote sloep met mensen in zomerse kleren en in hun midden een houten doodskist. ‘Ik krijg nog een rondvaart, grapte papa vlak voor hij overleed’, vertelt Jeroen. Hun vader blijft in Vinkeveen, tot het afscheid in de aula van de school waar hij rector was. Zijn vrouw en de jongens logeren daar om beurten zodat hun vader nooit alleen is.
Terwijl Milan speculaasjes uitdeelt, zegt Jeroen dat de euthanasie van zijn vader hem aan het denken heeft gezet. ‘In een land waar euthanasie legaal is, wordt het ook een keuze om er niet voor te kiezen. Voel je die vrijheid als je weet dat je je naasten opzadelt met een patiënt?’ Zijn broers vragen wat hij precies bedoelt. Jeroen legt uit dat mensen wellicht voor euthanasie kiezen omdat ze anderen niet tot last willen zijn. Maarten vraagt of dat erg is. Jeroen serieus: ‘Zo had ik daar nog niet eerder over gedacht. Dat inzicht was voor mij een eyeopener.’
Even later zegt Jeroen dat hij zich sinds de dood van zijn vader realiseert dat euthanasie ook heel eenzaam is. ‘Je kunt een euthanasiewens in familiecomité bespreken. Maar euthanasie is letterlijk once in a lifetime. De beslissing om het écht te doen, moet je zelf nemen. Dat is een heel eenzame beslissing.’ En een heel moedige beslissing, reageert Maarten. ‘Dat woord komt bij mij ook heel vaak boven’, beaamt Jeroen. ‘Papa was fantastisch. Zo stoer. Zo moedig. Respect voor die man’, zegt Maarten. Milan knikt en scrolt een foto tevoorschijn waarop zijn vader zichzelf scheert. Liefdevol: ‘Dit was vlak voor de euthanasie. Hij stond erop om dit zelf nog te doen. Typisch papa.’ •
NOS-sportcommentator en voormalig rector Jan Stekelenburg overleed twee zomers geleden. Hij was ongeneeslijk ziek en koos voor euthanasie. ‘Papa bleek al jaren lid van de NVVE’, vertelt jongste zoon Milan. Samen met zijn oudere broers Maarten en Jeroen blikt hij terug op een bijzondere periode in hun leven. • Marloes Elings
‘Papa was zo stoer, zo moedig’